باری، قرآن که روز وفات پیامبر صلی الله علیه وآله، با حذف امام علی بن ابی‏ طالب‏ علیه السلام کنار گذاشته شد، و عمل به قسط قرآن که نسخ گردید، دوباره در روز عاشورا زنده گشت و به میدان آمد. قرآن کریم، شعار انبیای الهی را دو چیز دانسته است:

۱. «أَنِ اعْبُدُواْ اللَّهَ؛ خداوند را عبادت کنید.» (توحید)

۲. «وَأَوْفُواْ الْکَیْلَ وَالْمِیزَانَ؛  عدالت معیشی را زنده سازید.» (عدل)

این است که همیشه بازارها با قرآن و عملی شدن احکام قرآن مشکل دارند، از بازار سفیانی مکه بگیرید تا بازار عباسی بغداد، و بازار نیشابور در زمان ناصرخسرو، و بازار ری در زمان سلجوقیان و….

و این است که دین خدا در دو چیز خلاصه می‏ شود:

۱. توحید؛ ۲. عدل. و این است که ائمّه طاهرین‏ علیهم السلام همواره بر دو چیز تأکید کرده‏ اند: توحید (تصحیح رابطه انسان با خدا)، عدل (تصحیح رابطه انسان با انسان و دیگر موجودات).

... این است حق و مذهب حق، یعنی مذهبی که از همه ابعاد سعادت انسان را تأمین می‏ کند، تا همیشه. و صراط المستقیم ثقلین (که پیامبر صلی الله علیه وآله سفارش منحصر کرده است) همین است.

اکنون می‏ نگرید که عاشورا پرچم بزرگی است در دست بشر، (پرچمی که نور خورشید و خون انسان از آن می‏ بارد)، برای آزادی خواهی و عدالت‏ طلبی، لیکن نکته تاریخ‏ ساز و مهمی که در عاشورا نهفته است و همواره فراموش شده و مغفول است، این است که این حقیقت تاریخی، یک حقیقت مرکب است از دو امر مهم: قیام؛ پیام.

قیام عاشورا، بجز اینکه جباران و فاجران بنی‏ امیه را رسوا کرد  و سرانجام سلطنت جبار و فاسد اموی را ساقط نمود؛ در طول تاریخ قیام‏ های دیگری را نیز پدید آورد، مانند قیام زید، و قیام یحیی بن زید، و قیام حسین بن علی (شهید فخ)، و قیام سادات موسوی از فرزندان امام موسی بن جعفر علیه السلام…

 اما شیعه بیشتر به آن، بُعد عاطفی توجه کرد تا بُعد حماسی.  هَیْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ (حماسی‏ ترین شعار تاریخ) را، در اوقات بسیاری به دست فراموشی سپرد، و با این همه بعد «قیام عاشورا» به سرنوشت بعد «پیام عاشورا» دچار نگشت، چون بعد پیام عاشورا یعنی عدالت به کلی فراموش گشت.

واقعه عاشورا، در حادّترین شرایط خود، ۲۴ ساعت را اشغال کرد: از عصر تاسوعا که عمر سعد فرمان هجوم به خیمه‏ های خاندان پیامبر صلی الله علیه وآله را صادر کرد، تا عصر عاشورا که سر پسر پیامبر صلی الله علیه وآله بر سر نیزه رفت. و در این یک شبانه‏ روز، امام حسین‏ علیه السلام – وارث آدم‏ علیه السلام تا خاتم‏ صلی الله علیه وآله – دو مسئله اصلی رسالت انبیایی یعنی نماز و عدالت را به گوش همه تاریخ و همه جهان و جهانیان رسانید.