حضرت عباس بن امير المومنين علي بن ابي طالب علیه السلام، مكنّي به «ابوالفضل» در چهارم شعبان سال26 قمري و در ايام خلافت عثمان بن عفان، در مدينه منوّره ديده به جهان گشود.(1)
مادر گرامي اش حضرت فاطمه بنت حزام، معروف به «اُمّ البنين»، همسر مكرّمه امام علي بن ابي طالب علیه السلام است. حضرت علي علیه السلام از اين بانوي مكرّمه داراي چهار فرزند پسر به نام هاي: عباس، جعفر، عثمان و عبدالله شد و همگي آنان در روز عاشورا و در ياري برادر و امامشان حضرت اباعبدالله الحسين علیه السلام به دست سپاهيان يزيد بن معاويه به شهادت رسيدند.(2)
پس از تولد مبارك آثار حضرت عباس علیه السلام وي در مكتب پدر مهربان و مادر فهيمش پرورش يافت و به رشد و تكامل رسيد.
هم چنين در همراهي برادرانش امام حسن مجتبي علیه السلام و امام حسين علیه السلام رادمردي و رزمندگي را تجربه كرد. وي در آغاز خلافت پدرش امام علي علیه السلام ده ساله بود، در همين سنين در تمام نبردهاي آن حضرت، حضور فعال داشت و هم چون مردان كارآزموده و رزم آور، با دشمنان پدرش به نبرد مي پرداخت.
پس از شهادت پدرش اميرمومنان علی علیه السلام لحظه اي از ياري و همراهي برادرانش امام حسن علیه السلام و امام حسين علیه السلام غافل نشد و حفاظت آنان را بر عهده داشت. اوج دليري، فداكاري و وفاداري عباس بن علي علیه السلام در واقعه كربلا آشكار گرديد.
وي در تمام لحظات سرنوشت ساز واقعه كربلا، در كنار برادرش امام حسين علیه السلام بود و نيرومندترين، دليرترين و انديشمندترين فرمانده سپاه امام حسين علیه السلام به شمار مي آمد و آن حضرت به وي علاقه وافر داشت و از نظرات و ديدگاهايش استفاده مي نمود.
به هر روي، اين مرد بزرگ و دلير، در روز عاشورا فداكاري عظيمي از خود بر جاي گذاشت و تا زنده بود، نگذاشت آسيبي به امام حسين علیه السلام و خيمه گاهش وارد گردد .
امام زين العابدين علیه السلام نيز كه در واقعه عاشورا حاضر بود و رشادت هاي بي بديل عمويش حضرت عباس علیه السلام را از نزديك مشاهده كرده بود، در فداكاري و مقام معنوي وي فرمود: رَحَمَ الله العبّاس، فَلَقَدْ آثَر، و أبلي، و فدي اخاه بنفسه حتّي قطعت يداه، فابدله الله (عزّ و جلّ) بهما جناحين يطير بهما مع الملائكه في الجنّه، كما جعل لجعفر بن ابي طالب علیه السلام و انّ للعباس عند الله (تبارك و تعالي) منزله يغبطه بها جميع الشّهداء يوم القيامه.(3)
يعني: خدا رحمت كند عمويم عباس را كه برادرش را بر خود ايثار و جان شريف خويش را فدايش نمود، تا اين كه در ياري برادر، دو دستش را قطع نمودند و حق تعالي در عوض دو دست، دو بال به وي عنايت كرد تا در بهشت با آن دو پرواز كند، همان طوري كه به عمويش جعفر بن ابي طالب علیه السلام دو بال عنايت كرد. براي عباس علیه السلام در نزد پروردگار متعال منزلت و فضيلتي است كه تمامي شهيدان راه خدا، آرزوي آن مقام و منزلت را دارند.
1. مستدرك سفينه البحار (علي نمازي)، ج5، ص 211
2. الارشاد (شيخ مفيد)، ص 342؛ منتهي الآمال (شيخ عباس قمي)، ج1، ص 187
3. امالي (شيخ صدوق)، ص 373
5 شعبان - ميلاد فرخنده امام زين العابدين علیه السلام
اسم مبارك آن بزرگوار علي است و مشهورترين القاب آن حضرت زين العابدين و سجّاد است و مشهورترين كنية او ابامحمد وابوالحسن است. مدّت عمر آن بزرگوار مثل پدر بزرگوارش پنجاه و هفت سال است زيرا پانزدهم جمادي الاول سال سي و هشت از هجرت به دنيا آمد. تولد آن بزرگوار دو سال قبل از شهادت اميرالمؤمنين علیه السلام است .
حضرت سجّاد علیه السلام پدري چون حسين علیه السلام دارد و مادرش دختر يزدگرد پادشاه ايران است كه دست عنايت حق بطور خارق العاده اين دختر را به امام حسين علیه السلام مي رساند. شرافت اين زن آن است كه مادر نه نفر از ائمة طاهرين عليهم السلام مي شود و چنانچه حسين علیه السلام اب الائمه است. اين زن نيز ام الائمه است.
اما از نظر فضايل انساني: امام سجّاد علیه السلام گرچه با اهل بيت عليهم السلام وجه اشتراك در همة فضايل دارند و هيچ فرقي ميان آنان از نظر صفات و فضايل انساني نيست، اما از نظر گفتار و كردار شباهت تامّي به جدشان اميرالمؤمنين عليه السلام دارد.
11شعبان - میلاد حضرت علي اكبر علیه السلام
حضرت علي اكبر علیه السلام فرزند ابي عبدالله الحسين علیه السلام بنا به روايتي در يازدهم شعبان،(1) سال 43 قمري در مدينه منوره ديده به جهان گشود.
پدر گرامي اش امام حسين بن علي بن ابي طالب علیه السلام و مادر محترمه اش ليلي بنت ابي مرّه بن عروه بن مسعود ثقفي است.(2)
از جانب پدر به طايفه خوش نام و شريف بني هاشم و به بزرگاني چون پيامبراسلام صلی الله علیه و آله و سلم حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، اميرمؤمنان علي بن ابي طالب علیه السلام و امام حسين علیه السلام و از جانب مادر به دو طايفه بني اميه و ثقيف و افرادي چون عروه بن مسعود ثقفي، ابي سفيان، معاويه بن ابي سفيان و ام حبيبه همسر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ارتباط فاميلي و خويشاوندي پيدا نمود. به همين جهت وي مورد احترام و اطمينان كامل طوايف مزبور و اهالي مدينه بود. (3)
درباره شخصيت علي اكبر علیه السلام گفته شد، كه وي جواني خوش چهره، زيبا، خوش زبان و دلير بود و از جهت سيرت و خلق و خوي ، شبيه ترين مردم به پيامبراكرم صلی الله علیه و آله و سلم بود و شجاعت و رزمندگي را از جدش علي بن ابي طالب علیه السلام به ارث برده و جامع كمالات، محامد و محاسن بود.(4)
وي در مكتب جدش امام علي بن ابي طالب علیه السلام و در دامن مهرانگيز پدرش امام حسين علیه السلام در مدينه و كوفه تربيت و رشد و كمال يافت.امام حسين علیه السلام در تربيت وي و آموزش قرآن و معارف اسلامي و اطلاعات سياسي و اجتماعي به آن جناب تلاش بليغي به عمل آورد و از وي يك انسان كامل و نمونه ساخت و شگفتي همگان، از جمله دشمنانشان را برانگيخت.
به هر روي، علي اكبر علیه السلام در ماجراي عاشورا حضور فعال داشت و در تمام حالات در كنار پدرش امام حسين علیه السلام بود و با دشمنانش به سختي مبارزه مي كرد.
وي نخستين شهيد بني هاشم در روز عاشورا بود و در زيارت شهداي معروفه نيز آمده است: السَّلامُ عليكَ يا اوّل قتيلٍ مِن نَسل خَيْر سليل.(5)
1. مستدرك سفينه البحار (علي نمازي)، ج 5، ص 388
2. أعلام النّساء المؤمنات (محمد حسون و امّ علي مشكور)، ص 126؛ مقاتل الطالبيين (ابوالفرج اصفهاني)، ص 52
3. مقاتل الطالبيين، ص 52؛ منتهي الآمال (شيخ عباس قمي)، ج1، ص 373 و ص 464
4. منتهي الآمال، ج1، ص 373
5. منتهي الآمال، ج1، ص 375
15 شعبان - ميلاد فرخنده حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف
ولي اللَّه الاعظم، حضرت امام زمان، مهدي موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف در نيمه شعبان سال 255 هجري قمري در سامرا به دنيا آمدند. پدر ايشان امام حسن عسگري علیه السلام و مادر آن حضرت، نرجس خاتون مي باشند. آن امام، هم نام و هم كنيه پيامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و داراي القاب قائم، منتظر، حجت، مهدي، خلف صالح، صاحب الزمان، بقيةاللَّه و... مي باشد.
فشارها و تضييقاتي كه از جانب خلفاي جور بني عباس، به ويژه از زمان امام جواد علیه السلام به بعد، بر ائمه هدي علیهم السلام وارد شد، فعاليتهاي امامان را به حداقل مي‌رساند. وجود اين وضعيت خاص در زمان امامت حضرت مهدي عجل الله تعالی فرجه الشریف و همچنين احتمال به شهادت رساندن آن حضرت در آن شرايط حساس، نشان داد كه زمينه مساعدي جهت بهره مندي از هدايت ها و راهبري هاي امامان در جامعه وجود ندارد. از اين رو حكمت الهي اقتضا كرد كه آن بزرگوار در پرده غيبت قرار گيرند.
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :المَهديُّ رَجُلٌ مِن وُلدِي وَجهُهُ كَالكَوكَبِ الدُّرِّيِّ(1)
مهدي مردي است از فرزندان من كه چهرهاش چون اختر تابناك است.
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :أفضَلُ أعمالِ اُمَّتي إنتظارُ الفَرَجِ (2)
برترين اعمال امّت من انتظار فرج است...
قال الصادق علیه السلام : تَوَقَّع أمرَ صاحِبِكَ لَيلَكَ و نَهارَكَ(3)
در شب و روزت منتظر فرج مولايت باش.
برخی اعمال شب و روز نیمه شعبان:
شب نیمه شعبان، شب بسیار مباركى است. از امام جعفر صادق علیه السلام روایت است كه از امام محمدباقر علیه‌السلام در مورد فضیلت شب نیمه شعبان سؤال شد؛ امام فرمود آن شب بعد از لیلة القدر افضل شب‌ها است. در آن شب خداوند به بندگان، فضل خود را عطا مى‌فرماید و ایشان را به مَنّ و كَرَم خویش مى‌آمرزد. پس سعى و كوشش كنید در تقرّب جستن به سوى خداى تعالى در آن شب، كه آن شبى است كه خدا قسم یاد فرموده به ذات مقدس خود كه سائلى را از درگاه خود تا زمانی كه مطلب گناهی را درخواست نکند؛ دست خالى برنگرداند. و آن شبى است كه قرار داده حق تعالى آن را از براى ما به مقابل آن كه قرار داده شب قدر را براى پیغمبر ما صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ آله. پس كوشش كنید در دعا و ثنا بر خداى تعالی و از جمله بركات این شب مبارك آن است كه ولادت با سعادت حضرت صاحب عصر امام زمان ارواحُنا لَهُ الفداء در سحر این شب سال دویست و پنجاه و پنج در سامراء واقع شده و باعث مزید شرافت این شب مبارك شده است. برخی از اعمال شب نیمه شعبان بدین شرح است:
1. غسل، كه باعث تخفیف گناهان مى‌شود.
2. احیاء این شب به نماز و دعا و استغفار. در روایت است كه هر كس این شب را احیا دارد؛ نمیرد دل او در روزى كه دل‌ها بمیرند.
3. زیارت امام حسین علیه السلام افضل اعمال این شب است.
روز نیمه شعبان:
عید مولود شریف امام دوازدهم حضرت صاحب عصر امام زمان ارواحُنا لَهُ الفداء و مستحب است زیارت آن حضرت علیه السلام در هر زمان و مكان و در هر جا و دعا براى تعجیل ظهور آن حضرت در هنگام زیارت و بخصوص تاكید به زیارت آن حضرت در سرداب سامراء شده است.
1. ميزان الحكمه ، ح 1164
2. كمال الدّين، ص 644
3. بحار الأنوار ، ج 98 ، ص159
